तुषारकी

  ‘ खोटा तांदूळ’                 काठघर हे बिहारमधील एक लहानसे खेडे. नावाप्रमाणेच नदीच्या काठावर वसलेले. गावाच्या कडेने फुलहर नदी वाहते. राजमहाल टेकड्यांमध्ये वसलेले हे गाव वाहणारे लहान ओढे आणि तळी यांनी सजले आहे. उंच-सखल खाचरांतून येथे भातशेती केली जाते. इतर सर्वसामान्य गावांप्रमाणेच संथपणे इथले व्यवहार चालतात.  या शांत गावात उत्साह निर्माण होण्यासाठी एखादा लग्नसोहळाही पुरेसा ठरतो. आपल्याकडील लग्नसोहळ्यांमध्ये जशा गंमतीजंमती घडतात, तशाच या उत्साही लग्नसोहळ्यांतही घडवून आणल्या जातात. इथे लग्नानंतर गावात दाखल झालेल्या नववधूची सासरच्यांकडून एक गंमतीदार परीक्षा घेतली जाते. ही सोपी पण फसवी परीक्षा असते तिच्या पाककौशल्याची. या नववधूला तांदूळ देऊन त्याचा भात बनवायला सांगीतला जातो. या गंमतीविषयी अनभिज्ञ असलेल्या नव्या नवरीचा भात कितीतरी वेळ झाला तरी शिजत नाही. या प्रसंगाचा आनंद लुटल्यानंतर नववधूला तांदूळ न शिजण्याचे खरे कारण सांगीतले जाते. सासरच्यांनी नववधूला दिलेला न शिजणारा तांदूळ खरा नव्हताच मुळी. हा खोटा तांदूळ गावातील मुलांनी काठघरच्या ओढे ...