तुषारकी

नवी मुंबईलगतच्या उरण तालुक्यातील पिरकोन हे एक सामान्य गाव. पिरकोनच्या दक्षिणेला लोकवस्तीपासून दूर पण लोकांची ये-जा असलेले ‘शिव मंदिर’ आहे. काही दशकांपूर्वी जीर्णोद्धार केलेल्या या नेटक्या मंदिराचे ‘शंकर-विष्णू देवस्थान’ म्हणून नामकरणही झाले आहे. ‘ शैव ’ आणि ‘ वैष्णव ’ अशा दोन्ही परंपरांचे एकत्रिकरण या मंदिरात आहे.सिमेंटीकरणाच्या काळातही आपला नैसर्गिकपणा टिकवलेल्या शांत परिसरात हे मंदिर उभे आहे. मंदिराच्या समोरील बाजूस झीज झालेल्या रुपातील दोन दगडी नंदी आहेत. या मंदिराच्या चौथऱ्याखाली उतरल्यावर दोन शिळा आधाराने ठेवलेल्या दिसतात. तशीच एक भग्न शिळा समोरील बोडणीच्या(छोटा तलाव) कडेला ठेवल्याचे आढळते. गेली कित्येक वर्षे उन-पाऊस झेलत या शिळा मंदिराबाहेर पडून आहेत. नाही म्हणायला कधी कधी त्यांच्यावर एखादा शेंदूरतिलक अथवा चुना फासून या दुर्लक्षित शिळांवरील अन्याय दूर करण्याचा प्रयत्न केला जातो. पण ते तेवढ्यापुरतेच. पण या दुर्लक्षित शिळांकडे इतके लक्ष वेधण्याची गरजच काय? काय वैशिष्ट्य आहे या दगडांचे? चला महत्त्व जाणून घेऊया, पिरकोन मधील या ऐतिहासिक पाऊलखुणांचे... ...

                                      ‘जीप आणि जिप्सी’                             (धम्माल प्रवासाचे कम्माल अनुभव) जुलै महिन्याचा पावसाळी दिवस. पाठीवर सामानाची जड बॅग, झोप अपुरी झाल्याने तितकेच जड झालेले डोळे आणि दूर बदली झाल्याने डोक्यात आलेले त्याहूनही जड विचार अशा ‘भारा’वलेल्या आणि भांबावलेल्या अवस्थेत जव्हार स्थानकात उतरलो. गुगल मॅपच्या साह्याने अजून किती अंतर जायचे आहे याचा अंदाज बांधला. डेपोत उभ्या असलेल्या बसच्या अनोळखी फलकांकडे एक नजर टाकली, इतक्यात बाहेरच्या बाजूला   ‘चला मोखाडा-मोखाडा’  असा आवाज ऐकला. डोळ्यांतला आणि डोक्यातला जडपणा उडवून बाहेर उभ्या असलेल्या जीपच्या दिशेने निघालो.एका जुन्या रंग दिलेल्या अर्माडा जीपमध्ये हातात पिशवी असलेला पंधरा-सोळा वर्षाचा मुलगा ड्रायव्हरच्या सीटवर बसला होता. त्याच्याकडे शंकास्पद नजरेने  पहात, बॅग सांभाळत शेजारील जागेत बसलो. अजूनही बाहेर ‘चला मोखाडा-...

वेस्टर्न रेल्वेवरील नायगाव स्टेशन,वेळ दुपारी सव्वा दोनची... चर्चगेटहून विरारला जाणाऱ्या फास्ट ट्रेनमधून 3 नंबरच्या प्लॅटफॉर्मवर उतरलो. स्टेशनच्या पूर्वेला जाण्यासाठी मागे वळलो. ट्रेनने जेमतेम वेग घेतला असेल तेवढ्यात 40-45 वयाचा दिसणारा एक माणूस चालत्या ट्रेनमधून प्लॅटफॉर्मवर पडला. त्याचे पाय प्लॅटफॉर्म व ट्रेनमधील मोकळ्या जागेत होते. ट्रेनच्या वेगामुळे तो ट्रेनखाली खेचला जात होता. माझ्या पुढे असलेल्या एकाने त्या अडकलेल्या व्यक्तीच्या हातांना धरून ठेवले. त्याच्या मागून मी लगेच हातातले सामान टाकून त्याला प्लॅटफॉर्मवर खेचले. आम्ही दोघांनी त्याला उचलून एका बाकड्याच्या आधाराने बसवले. ट्रेन व प्लॅटफॉर्मच्या मध्ये पाय सापडल्याने एका पायाला जबर दुखापत झाली होती. पाईपलाईन फुटल्यानंतर जसे पाणी निघते तसे रक्त बाहेर पडत होते. मी पलिकडील 4 नंबरच्या प्लॅटफॉर्मवरील रेल्वे पोलीसांना आवाज दिला. दोन रेल्वे पोलीस त्या प्लॅटफॉर्मवरील बाकांवर बसून ड्युटी(!) करत होते. ते तिथूनच क्या हुवा? क्या हुवा? करत होते. अखेर मी जिन्यावरून धावत जाऊन त्या पोलीसांपासून 5 पावलांवर असलेल्या मदत केंद्रात धावत जाऊन माह...

अंगणात तुळशीवृंदावन, दारात पायरीजवळ वेलकमसदृश काहीतरी  लिहलेले एखादे पायपुसणे आणि कुंपण वगैरे असलेच तर त्यावर नावाची पाटी असे काहीसे वर्णन आपल्या घरांचे करता येईल. फ्लॅटसंस्कृती येऊनदेखील यात फारसा बदल झाला नव्हता. मात्र गेल्या काही वर्षांपासून दारासमोरील घटकांमध्ये आणखी एका वस्तूची भर पडली आहे. सजावटीचा, संस्कृतीचा भाग नसूनही या वस्तूने घरासमोरील मानाचे स्थान पटकावले आहे. ही नविन गोष्ट म्हणजे ‘ लाल रंगाची बाटली’ ! साध्या कौलारू घरांपासूून ते बहुमजली इमारतींपर्यंत, शेतकरी कष्टकऱ्याच्या दारापासून ते उच्चशिक्षित आणि धनाढ्यांच्या बंगल्यांपर्यंत या लाल बाटलीने स्थान मिळवलेय. असे काय विशेष आहे या बाटलीत? कशासाठी या घरासमोर ठेवल्या जातात? या ‘ लाल बाटल्या ’ ठेवण्यामागचं कारण एव्हाना तुम्हाला कळलं असेलच. भटक्या कुत्र्यांना पळवून लावण्यासाठी, घरापासून दूर हाकलण्यासाठी या बाटल्या ठेवल्या जाताहेत. या लाल रंगाच्या बाटल्या बघून कुत्रे त्या परिसरात फिरकत नाहीत असा दावाही केला जातोय. जेव्हा एखादी गोष्ट मोठ्या प्रमाणावर केली जाते तेव्हा त्यावरील विश्वास वाढत जातो. अशा विश्वासातूनच सगळीकडे ह...