गजलक्ष्मी आणि मंदिराचा शोध

काही गोष्टी नित्यनेमाने आपण पहात असतो, परंतु त्यांचे महत्त्व लक्षात न आल्याने दुर्लक्ष करतो. बऱ्याचशा ऐतिहासिक, पुरातन वस्तू आणि वास्तूंचेही असेच होते. उरण तालुक्यातील ‘पिरकोन’ या गावातही असेच काहीसे घडत आले आहे. ‘ वीरगळीं’ मुळे थोड्याफार प्रकाशात आलेल्या ऐतिहासिक ठेव्याकडे लोकांचे लक्ष गेले. शिवमंदिर परिसरात असलेल्या वीरगळींचा शोध घेत असताना मंदिराच्या मागील बाजूस असलेल्या एका टेपावरील ( शेतजमिनीला लागून असलेला उंच सपाट भाग ) दोन कोरीव शिल्पांचाही विचार केला गेला. पण त्यांची रचना वेगळी असल्याकारणाने त्या वीरगळी आहेत किंवा नाहीत हे ठरवता आले नव्हते. या शिल्पांचा अर्थ लावण्याचा प्रयत्न चालू होता. एकसमान रचना असणारी ही दोन्ही शिल्पे ‘वीरगळ’ नसल्याचे निश्चित झाल्यानंतर नव्याने त्यांचा अर्थ लावण्याचा प्रयत्न केला. मांडी दुमडून ध्यानस्थ असलेली आकृती आणि दोन्ही बाजूंनी दोन आकर्षक कोरीव हत्ती अशा स्वरूपातील हे शिल्प आहे . या शिल्पापैंकी एका शिल्पातील आकृती ‘ चतुर्भूज ’ असल्याचे वाटत होते परंतु शिल्पाची झीज झाल्याने नेमका अंदाज बांधणे कठीण होते. या ...