रायगडची शरभशिल्पे

श्री क्षेत्र हरिहरेश्वर! दक्षिण काशी म्हणून प्रसिद्ध असणारे रायगड जिल्ह्यातील महत्त्वाचे ठिकाण . हे तीर्थस्थान भारतातही महत्वाचे मानले जाते. हरिहरेश्वर हे गाव ब्रह्मगिरी, विष्णुगिरी, शिवगिरी, पार्वती या चार टेकड्यांच्या कुशीत आहे. गावाच्या उत्तरेकडे हरिहरेश्वराचे देऊळ आहे. येथे असलेली काळभैरव आणि श्री योगेश्वरी यांची देवळे देखील महत्वाची स्थाने आहेत. सर्वसाधारणपणे प्रथम काळभैरवाचे दर्शन, नंतर हरिहरेश्वराचे दर्शन करून परत काळभैरवाचे दर्शन घ्यावे अशी प्रथा येथे आहे. मुख्य मंदिराच्या समोरच हे भैरवनाथाचे मंदिर आहे. या मंदिरात प्रवेश करताना प्रवेशद्वाराच्या दोन्ही बाजूकडील पाषाणात कोरलेले वाघासारखे दिसणारे दोन प्राणी आपले लक्ष वेधून घेतात. हे प्राणी तीक्ष्ण नख्या असलेले व विक्राळ तोंडाचे आहेत. यापैकी उजव्या बाजूच्या मोठ्या आकाराच्या प्राण्याने आपल्या चार पायांत चार, शेपटीत एक आणि तोंडात शेपटी धरून उचललेला एक असे एकूण सहा हत्ती दाबून धरले आहेत. याच मंदिराच्या समोरील भागात एका लाकडी स्तंभावर आणखी दोन व्याघ्ररुपातील काष्ठ शिल्प आहेत. ही सर्व शिल्पे दारावरील म्हणजेच द्वारशिल्पे आ...