तुषारकी

                  नेहमीच्या पाहण्यातल्या गोष्टी जेव्हा आपण नव्या संदर्भाने पाहतो तेव्हा त्यातील वेगळेपणा लगेच नजरेत भरतो. गतकालीन इतिहासाचा शोध घेत असताना हे वारंवार घडते. शिलाहार काळाचा संदर्भ असलेल्या पिरकोनच्या शिवमंदिर परीसरात इतिहासातील अज्ञात पाने याच दृष्टीकोनामुळे सातत्याने प्रकाशात येत आहेत. आतापर्यंत मंदिरालगतचे विरगळ, सतीशिळा, गजलक्ष्मी, पुरातन शिवलिंग, नंदी यांबाबतचे लेखन सर्वांसमोर आले आहे. आता येथील एक लहानशी कलाकृती मंदिराभोवतीचे कुतूहल वाढवणारी ठरू शकते. ही कलाकृती एक ‘ काष्ठशिल्प ’ (लाकडी शिल्प) आहे. सद्यस्थितीत हे शिल्प मंदिरातील एका खिडकीत विराजमान आहेत. या काष्ठशिल्पांचे पुराणकाळातील संदर्भ ताडून पाहिल्यानंतर त्यांचा संबंध थेट हिरण्याक्ष, हिरण्यकश्यपु, रावण, कुंभकर्णापर्यंत जाऊन पोहोचतो. पुराणांत वर्णीलेल्या इतक्या महत्त्वपूर्ण व सुपरिचित व्यक्तीमत्त्वांशी संबंधित असलेले हे काष्ठशिल्प आहे तरी काय? ‘ शंकर-विष्णू देवस्थान ’ म्हणून नामोल्लेख असलेल्या या मंदिरात प्रवेश केल्यानंतर समोर भगवान विष्णूची संगमरवरातील एक आधुनिक मूर्त...